Zil-həccə ayının 18-i (Sentyabr ayının 20-i) “Qədir-Xum” gündür və İslamda ən böyük bayramlardan biridir. Bir rəvayətdə imam Sadiqdən (ə): “Müsəlmanların cümə günü, “Fitr” və “Qurban” bayramlarından başqa bir bayramı da varmı?” – deyə soruşduqda, Həzrət buyurdu: “Bəli, üstün və böyük bir bayram da vardır.” Ravi soruşdu: “Hansı bayram?” İmam buyurdu: “Peyğəmbəri-Əkrəmin (s) Əlini (ə) xilafətə təyin etdiyi və“Hər kim, mən onun mövlası və rəhbəriyəmsə, Əli də onun mövlası və rəhbəridir.” – deyə buyurduğu gün! Bu bayram Zil-hiccə ayının on səkkizinci gününə təsadüf edir.” Ravi soruşdu: “Həmin gün nə etmək lazımdır?” Həzrət buyurdu: “Oruc tutmaq, ibadət etmək, Mühəmməd və Ali-Mühəmmədi xatırlayıb salavat demək...”

Bir sözlə, bu şərəfli gün xüsusi hörmətlə yad edilir və bir neçə əməlin yerinə yetirilməsi tövsiyə olunur:

1. Oruc tutmaq; “Qədir-Xum” bayramında oruc tutmaq altmış illik günahın kəffarəsidir. Rəvayətdə deyilir ki, həmin günün orucu bir ömrün orucu, yüz həcc və yüz ümrənin savabına bərabərdir.

2. Qüsl etmək;

3. İmam Əlini (ə) ziyarət etmək; o həzrəti yaxından ziyarət edə bilməyən şəxsin “Əminullah” ziyarətini oxuması tövsiyə olunur.

4. İki rükət namaz qılmaq və namazdan sonra səcdədə yüz dəfə Allah şükür etmək (və “Şukrən lillah” demək); yaxşı olar ki, bu namaz günortaya yaxın bir vaxtda qılınsın. Birinci rükətdə “Qədr”, ikinci rükətdə isə “İxlas” surələri oxunsun.

5. “Qədir-Xum” günü günortadan öncə iki rükətdən ibarət başqa bir namazın qıllnması da tövsiyə olunur. Belə ki, hər rükətdə “Həmd” surəsindən sonra on dəfə “İxlas” surəsi, on dəfə “Ayətül-kürsi” və on dəfə “Qədr” surəsi oxunsun.

6. “Nüdbə” duasını oxumaq;

7. Bu duanı oxumaq:

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ وَ عَلِيٍّ وَلِيِّكَ وَ الشَّأْنِ وَ الْقَدْرِ الَّذِي خَصَصْتَهُمَا بِهِ دُونَ خَلْقِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ وَ أَنْ تَبْدَأَ بِهِمَا فِي كُلِّ خَيْرٍ عَاجِلٍ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَئِمَّةِ الْقَادَةِ وَ الدُّعَاةِ السَّادَةِ وَ النُّجُومِ الزَّاهِرَةِ وَ الْأَعْلامِ الْبَاهِرَةِ وَ سَاسَةِ الْعِبَادِ وَ أَرْكَانِ الْبِلادِ وَ النَّاقَةِ الْمُرْسَلَةِ وَ السَّفِينَةِ النَّاجِيَةِ الْجَارِيَةِ فِي اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ خُزَّانِ عِلْمِكَ وَ أَرْكَانِ تَوْحِيدِكَ وَ دَعَائِمِ دِينِكَ وَ مَعَادِنِ كَرَامَتِكَ وَ صِفْوَتِكَ مِنْ بَرِيَّتِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ الْأَتْقِيَاءِ الْأَنْقِيَاءِ النُّجَبَاءِ الْأَبْرَارِ وَ الْبَابِ الْمُبْتَلَى بِهِ النَّاسُ مَنْ أَتَاهُ نَجَا وَ مَنْ أَبَاهُ هَوَى اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَهْلِ الذِّكْرِ الَّذِينَ أَمَرْتَ بِمَسْأَلَتِهِمْ وَ ذَوِي الْقُرْبَى الَّذِينَ أَمَرْتَ بِمَوَدَّتِهِمْ وَ فَرَضْتَ حَقَّهُمْ وَ جَعَلْتَ الْجَنَّةَ مَعَادَ مَنِ اقْتَصَّ آثَارَهُمْ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا أَمَرُوا بِطَاعَتِكَ وَ نَهَوْا عَنْ مَعْصِيَتِكَ وَ دَلُّوا عِبَادَكَ عَلَى وَحْدَانِيَّتِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ وَ نَجِيبِكَ وَ صِفْوَتِكَ وَ أَمِينِكَ وَ رَسُولِكَ إِلَى خَلْقِكَ وَ بِحَقِّ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ يَعْسُوبِ الدِّينِ وَ قَائِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ الْوَصِيِّ الْوَفِيِّ وَ الصِّدِّيقِ الْأَكْبَرِ وَ الْفَارُوقِ بَيْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ وَ الشَّاهِدِ لَكَ وَ الدَّالِّ عَلَيْكَ وَ الصَّادِعِ بِأَمْرِكَ وَ الْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِكَ لَمْ تَأْخُذْهُ فِيكَ لَوْمَةُ لائِمٍ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَنِي فِي هَذَا الْيَوْمِ الَّذِي عَقَدْتَ فِيهِ لِوَلِيِّكَ الْعَهْدَ فِي أَعْنَاقِ خَلْقِكَ وَ أَكْمَلْتَ لَهُمُ الدِّينَ مِنَ الْعَارِفِينَ بِحُرْمَتِهِ وَ الْمُقِرِّينَ بِفَضْلِهِ مِنْ عُتَقَائِكَ وَ طُلَقَائِكَ مِنَ النَّارِ وَ لا تُشْمِتْ بِي حَاسِدِي النِّعَمِ اللَّهُمَّ فَكَمَا جَعَلْتَهُ عِيدَكَ الْأَكْبَرَ وَ سَمَّيْتَهُ فِي السَّمَاءِ يَوْمَ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ وَ فِي الْأَرْضِ يَوْمَ الْمِيثَاقِ الْمَأْخُوذِ وَ الْجَمْعِ الْمَسْئُولِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَقْرِرْ بِهِ عُيُونَنَا وَ اجْمَعْ بِهِ شَمْلَنَا وَ لا تُضِلَّنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَ اجْعَلْنَا لِأَنْعُمِكَ مِنَ الشَّاكِرِينَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي عَرَّفَنَا فَضْلَ هَذَا الْيَوْمِ وَ بَصَّرَنَا حُرْمَتَهُ وَ كَرَّمَنَا بِهِ وَ شَرَّفَنَا بِمَعْرِفَتِهِ وَ هَدَانَا بِنُورِهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْكُمَا وَ عَلَى عِتْرَتِكُمَا وَ عَلَى مُحِبِّيكُمَا مِنِّي أَفْضَلُ السَّلامُ مَا بَقِيَ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ وَ بِكُمَا أَتَوَجَّهُ إِلَى اللَّهِ رَبِّي وَ رَبِّكُمَا فِي نَجَاحِ طَلِبَتِي وَ قَضَاءِ حَوَائِجِي وَ تَيْسِيرِ أُمُورِي اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَلْعَنَ مَنْ جَحَدَ حَقَّ هَذَا الْيَوْمِ وَ أَنْكَرَ حُرْمَتَهُ فَصَدَّ عَنْ سَبِيلِكَ لِإِطْفَاءِ نُورِكَ فَأَبَى اللَّهُ إِلا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ وَ اكْشِفْ عَنْهُمْ وَ بِهِمْ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ الْكُرُبَاتِ اللَّهُمَّ امْلَأِ الْأَرْضَ بِهِمْ عَدْلا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْما وَ جَوْرا وَ أَنْجِزْ لَهُمْ مَا وَعَدْتَهُمْ اِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ

(Əllahummə inni əs`əlukə bihəqqi Muhəmmədin nəbiyyik, və Əliyyin vəliyyik, vəş-şə`ni vəl qədrilləzi xəsəstəhuma bihi dunə xəlqik, ən tusəlliyə əla Muhəmmədin və Əliyy, və ən təbdəə bihima fi kulli xəyrin acil. Əllahummə səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, əl əimmətil qadəti vəd duatis sadəh, vən nucumiz zahirəti vəl ə`lamil bahirəh, və sasətil ibadi və ərkanil bilad, vən naqətil mursələh, vəs səfinətin naciyətil cariyəh, fil luccəcil ğamirəh. Əllahummə səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, xuzzani ilmikə və ərkani təvhidik, və dəaimi dinikə və məadini kəramətik, və sifvətikə min bəriyyətikə və xiyərətik, min xəlqikəl ətqiyail ənqiyain nucəbail əbrar, vəl babil mubtəla bihin nas, mən ətahu nəca və mən əbahu həva. Əllahummə səlli əla Muhəm­mədin və ali Muhəmməd, əhliz zikrilləzinə əmərtə biməs`ələtihim, və zəvil qurbətilləzinə əmərtə biməvəddətihim, və fərəztə həqqəhum və cəəltəl cənnətə məadə məniqtəssə asarəhum. Əllahummə səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, kəma əməru bitaətikə və nəhəv ən mə`siyətik, və dəllu ibadəkə əla vəhdaniyyətik. Əllahummə inni əs`əlukə bihəqqi Muhəmmədin nəbiyyikə və nəcibik, və səfvətikə və əminik, və rəsulikə ila xəlqik, və bihəqqi Əmirilmu`minin, və yə`subid dini və qaidil ğurril muhəccəlin, əl vəsiyyil vəfiyy, vəs siddiqil əkbər, vəl faruqi bəynəl həqqi vəl batil, vəş şahidi ləkə vəd dalli ələyk, vəs sadii biəmrikə vəl mucahidi fi səbilik, ləm tə`xuzhu fikə ləvmətu laim, ən tusəlliyə əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, və ən təc`ələni fi hazəl yəvmilləzi əqədtə fih, livəliyyikəl əhdə fi ə`naqi xəlqik, və əkməltə ləhumud dinə minəl arifinə bihurmətih, vəl muqirrinə bifəzlih, min utəqaikə və tuləqaikə minən nar, və la tuşmit bi hasidin niəm. Əllahummə fəkəma cəəltəhu idəkəl əkbər, və səmməytəhu fis səmai yəvməl əhdil mə`hud, və fil ərzi yəvməl misaqil mə`xuzi vəl cəm`il məs`ul, səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, və əqrir bihi uyunina, vəcmə` bihi şəmləna, və la tuzilləna bə`də iz hədəytəna, vəc`əlna liən`umikə minəş şakirin, ya ərhəmər rahimin, əl həmdu lillahilləzi ərrəfəna fəzlə hazəl yəvm, və bəssərəna hurmətəh, və kərrəməna bihi və şərrəfəna bimə`rifətih, və hədana binurih, ya rəsuləllahi ya Əmirəlmu`minin, ələykuma və əla itrətikuma və əla muhibbikuma minni əfzəlus səlam, ma bəqiyəl ləylu vən nəhar, və bikuma ətəvəccəhu iləllahi rəbbi və rəbbikum, fi nəcahi təlibəti və qəzai həvaici və təysiri umuri. Əllahummə inni əs`əlukə bihəqqi Muhəmmədin və ali Muhəmməd, ən tusəlliyə əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd, və ən təl`ənə mən cəhədə həqqə hazəl yəvm, və ənkərə hurmətəh, fəsəddə ən səbilik, liitfai nurik, fəəbəllahu illa ən yutimmə nurəh. Əllahummə fərric ən əhli bəyti Muhəmmədin nəbiyyik, vəkşif ənhum və bihim, ənil mu`mininəl kurubat. Əllahumməmləil ərzə bihim ədla, kəma muliət zulmən və cəvra, və ənciz ləhum ma vəədtəhum, innəkə la tuxliful miad.)

9. Mömin şəxsi gördükdə bu sözlərlə salamlamaq:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوِلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْأَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ

(Əlhəmdu lillahilləzi cəələna minəl mutəməssikin, bivilayəti əmril mu`mininə vəl əimməti ələyhimus-səlam.)

10. Bu duanı yüz dəfə oxumaq:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ كَمَالَ دِينِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِ السَّلامُ

(Əlhəmdu lillahilləzi cəələ kəmalə dinihi və təmamə ni`mətih, bivilayəti Əmirilmu`mininə Əliyyibni Əbi Talibin ələyhissəlam.)

11. Qədir-Xum günü imam Əlinin (ə) şiələrini sevindirmək, onların təqsirlərindən keçmək, istəklərini rəva etmək, qohumlara baş çəkmək, yoxsul möminlərə yardım etmək, oruc tutanlara iftar vermək, möminlərlə əl verib görüşmək, onları ziyarət etmək, onlara hədiyyələr göndərmək, imamət və vilayət nemətinə görə Allaha şükür etmək, çoxlu salavat demək, bir sözlə, ibadət və itaətlə məşğul olmağın böyük fəzilət və savabı vardır. Həmin gün hər kim öz mömin qardaşına bir dirhəm yardım etsə, başqa gündə yardım etdiyi min dirhəmə bərabərdir. İmam Əlidən (ə) belə nəql olunub: “Hər kəs “Qədir-Xum” günü oruc tutan bir möminə iftar versə, sanki on “fiam”a iftar verib. Bir nəfər: “Ya Əmirəlmöminin, “fiam” nədir?” – deyə soruşduqda, Həzrət buyurdu: “Yüz min peyğəmbər, siddiq və şəhid! Bir qrup möminin qarnını doyuran şəxsin böyük savab və fəzilətə sahib olması məlumdur. Mən özüm həmin şəxsin Allah dərgahında küfr, fəqirlik və sairdən amanda olmasına zaminəm...”

Bir sözlə, bu şərəfli günün fəziləti olduqca böyükdür. Həmin gün şiələrin əməllərinin qəbul olduğu gündür. Peyğəmbər (s) həmin günü öz səhabələri arasında qardaşlıq yaratdı. Yaxşı olar ki, “Qədir-Xum” günü möminlər arasında “qardaşlıq siğəsi” oxunsun. Onun qaydası belədir: “Sağ əlini mömin qardaşının sağ əlinə qoyub de:

وَاخَيْتُكَ فِي اللَّهِ وَ صَافَيْتُكَ فِي اللَّهِ وَ صَافَحْتُكَ فِي اللَّهِ وَ عَاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ وَ كُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِيَاءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِينَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ عَلَى أَنِّي إِنْ كُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفَاعَةِ وَ أُذِنَ لِي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا أَدْخُلُهَا إِلا وَ أَنْتَ مَعِي

(Və axəytukə fillahi və safəytukə fillah, və safəhtukə fillahi və ahədtullahə və məlaikətəh, və kutubəhu və rusuləhu və ənbiyaəh, vəl əimmətəl mə`suminə ələyhimus-səlam, əla ənni in kuntu min əhlil cənnəti vəş şəfaəh, və uzinə li biən ədxuləl cənnəh, la ədxuluha illa və əntə məi.)

Bunu dedikdən sonra mömin qardaşın desin: “Qəbiltu.” (Qəbul etdim.)

Sonra desin:

أَسْقَطْتُ عَنْكَ جَمِيعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلا الشَّفَاعَةَ وَ الدُّعَاءَ وَ الزِّيَارَةَ

(Əsqəttu ənkə cəmiə huquqil-uxuvvəh, ma xələş-şəfaətə vəd-duaə vəz-ziyarəh.)

(Mənbə: “Məfatihul-cinan”, Şeyx Abbas Qummi, “Zil-həccə ayının əməlləri” bölümü.)

Rza Şükürlü