İslam dininin utanmağa münasibəti necədir?

Mьəllif: admin1

Tarix: 21-01-2022, 20:19

Həya və utanmaq nisbi bir anlayışlardır və mövqedən aslı olaraq müsbət və ya mənfi hal ala bilər.

Dini mətnlər də bunu təsdiqləyir. İslam Peyğəmbəri (s) bu məsələyə işarə edərək buyurur: “Həya və utanmaq 2 növdür; ağıl və hikmətə əsaslanan həya və səfehliyə və axmaqlığa söykənən həya. Hikmətli həya elm gətirər, axmaqcasına baş verən həya isə cəhalət.” (Kafi c 2, s 106)

Məsumların hədislərində qeyd olunan həya növlərinə də toxunulur:

a)Bəyənilən həyalar:

1.Allah və mələklərdən utanmaq

Allahın Elçisi: “Qonşularından həya etdiyin kimi, Allahdan da həya et! Çünki Allahdan həya etmək yəqini artırar.” (Bihar c 75, s 200)

2.Özündən həya etmək

Əli (ə): “İnsanın özündən həya etməsi imanının səmərəsidir.” (Uyunul-hikəm s 121)

Yenə o Həzrət buyurur: “Aşkarda etməyə utandığın işdən gizlində də çəkin. Həmçinin insanlara nisbət verildiyi zaman inkar etdikləri və üzür istədikləri işlərdən də uzaq ol.” (Həmin mənbə s 231)

3.Naməhrəmlə münasibətdə həyalı olmaq

“Sonra (Şüeybin (ə) qızından) biri həya edərək (Musanın) yanına gəlib dedi” (Qisəs surəsi, ayə 25).

b)Bəyənilməyən həyalar:

1.Gözəl əməlin tərkinə səbəb olan həya

Peyğəmbər (s): “Heç bir işi riya ilə görmə və həya edib tərk etmə.” (Tuhəful-uqul s 58)

2.Elmli olmağa maneə olan həya

Əli (ə): “Heç kim bilmədiyi şeyi öyrənməkdən utanmasın.” (Nəhcül-bəlağə 82-ci hikmət)

3.Bilməməyi etiraf etməyə qoymayan həya

Əli (ə): “Heç kim bilmədiyi bir şey barədə soruşulduqda “bilmirəm” deməyə utanmasın.” (Həmin mənbə)

4.Qonağa qulluq etmək

Əli (ə): “3 şey var ki, görüldüyü zaman həya olunmamalıdır; qonağa qulluq etmək, ata anaya hörmət olaraq ayağa qalxmaq, öz haqqını az da olsa tələb etmək.” (Uyunul-hikəm s 212)

5.Haqqı deməyə maneə törədən həya

Əli (ə): “Haqqı deməyə utanan şəxs axmaqdır.” (Ğurərul-hikəm s 628)

6.Yardım etmək

Əli (ə): “Az miqdarda yardım etməkdən utanma, çünki ümüdsüz qoymaq ondan daha azdır.” (Nəhcül-bəlağə 67-ci hikmət)

İslamquest.net

« Dekabr 2024 »

Ça