Allahın geniş rəhməti
Sahib olduqlarımız zəifliklərimizi örtmək üçün Allahın bizə verdiyi nemətlərdir. Biz onları qalıcı sərmayəyə çevirməliyik. Qulaq, göz və ürək üç batini alətdir ki, bəndə özündən, öz halından və varlığından xəbərdar olur. “Özünü tanımaq” insanı heyvanlardan ayırır.
Özünüdərk gələcəyin dərk edilməsi üçün zəmin yaradır. Özünü dərk etməyi itirsə, insan öz alətlərini itirər və insanlığından uzaqlaşar. Çünki bu alətlər bizə həyatın əsas qaynaqları ilə əlaqə saxlamağa kömək edir. Necə ki, "Əraf" surəsinin 179-cu ayəsində buyurulur: "Biz cinlərdən və insanlardan bir çoxunu Cəhənnəm üçün yaratdıq. Onların qəlbləri vardır, lakin onunla anlamazlar. Onların gözləri vardır, lakin onunla görməzlər. Onların qulaqları vardır, lakin onunla eşitməzlər. Onlar heyvan kimidirlər, bəlkə də, (ondan) daha çox zəlalətdədirlər. Qafil olanlar da məhz onlardır!". İnsan öz şəxsiyyətini itirə bilən yeganə varlıqdır. Allah bunların kimlər olduğunu buyurur. Onlar qəflətdədirlər. Yəni diqqətləri yoxdur. Bəzi insanlar qəsdən səhv yola girmirlər, lakin qəflət üzündən yanlış yola girirlər. “Qəflət” Allaha etinasızlıq deməkdir. Lakin bu o demək deyil ki, əgər Allahla birlikdə olsaq, etinasızlıq edib günah etmərik. Allah buyurur ki, sənin Mənimlə əlaqən pozulmadığı zaman mən sənə kömək edə bilərəm. İnsana ancaq Allah kömək edə bilər: “Rəbbinin mərhəmət etdiyi kimsələr istisnadır. (Rəbbin) onları bunun üçün (belə bir ixtilafa düşdüklərinə görə xoşbəxt və bədbəxt, mömin və kafir, cənnət və cəhənnəm əhli) yaratmışdır. (Allah insanların dində ixtilafda olub-olmayacaqlarını, özlərini necə aparacaqlarını əzəldən bildiyi üçün onların bütün gələcək işlərini və hərəkətlərini öz qüdrət qələmi ilə lövhi-məhfuzda yazmışdır). Artıq Rəbbinin (mələklərə dediyi): “Mən Cəhənnəmi (Allahı inkar edən) bütün cinlər və insanlarla dolduracağam!” -sözü tamamilə yerinə yetdi!” (Hud, 119). Bu ayə ümidvericidir. Çünki Allahın rəhməti bizə verilmiş bir vəddir və biz bunu ancaq əldə etməyə çalışmalıyıq. “Mərhəmət” kiməsə yaxşılıq etmək deməkdir ki, onun zəif yerləri dolsun. Feyz Kaşani deyir ki, Allahın rəhməti üç xüsusiyyətə malikdir: tamlıq, ümumilik və kamillik. “Tamlıq” o deməkdir ki, Allah möhtaclara rəhm etdikdə o ehtiyacı bütün möhtaclardan uzaqlaşdırır. “Ümumilik”, yəni ilahi rəhmət bütün yaxşı və pis insanları əhatə edir. “Kamillik” də o zaman olur ki, Allahın rəhm edir ki, insan çətinliyə düşməsin. * Möhsin Feyzz Kaşani (1598-1680) İranlı müsəlman arif, şair və filosof idi. Oxşar xəbərlər
|