İnsanı bu dünyada ədalətlə mükafatlandırmaq mümkün deyil

Mьəllif: Admin

Tarix: 15-01-2023, 11:14

İnsanı bu dünyada ədalətlə mükafatlandırmaq mümkün deyil

Qiyamətlə bağlı verilən suallardan biri də budur ki, Allah niyə bu dünyada cəzalandırmır? Yaxşı olmazdımı ki, alqı-satqı nağd şəkildə edilsin? Bu dünyada hər bir yaxşı insan və ya günahkarın hesabı təmizlənsin ki, bizim məada daha ehtiyacımız qalmasın?

Bu dünyada cəza mümkün deyil

Bu sualın cavablarından biri budur ki, dünyada mövcud olan məhdudiyyətlərə görə, yaxşı insanları mükafatlandırmaq, günahkarları cəzalandırmaq mümkün deyil.

Allahın Rəsulu (s) tarix boyu çoxlu və yorucu əzablara dözərək, Quranı, islami hökmləri və çoxlu zəhmətlərə qatlaşaraq bəşər nəslini azğınlıqdan, şirkdən, cəhalətdən və parçalanmadan xilas etdi.

İndi ona dünyada nə yaxşılıq vermək olar ki, hamısının əvəzini ödəsin?! Bal və kababdan yaxşı yeməyimiz, ipəkdən və sairdən yaxşı xalçamız varmı?

Bunlar cinayətkarların bəzən istifadə etdikləri eyni şeylər deyilmi? Bəs bu dünyada Peyğəmbərin (s) mükafatı nə olacaq? Şəhid müqəddəs bir məqsədlə həlak olub, indi dünyada elə bir şey varmı ki, onun mükafatı verilsin?

Həm də bəzən yüzlərlə, hətta minlərlə günahsız insanı öldürən cinayətkarlar da olur. Dünyada belə bir insan necə cəzalandırıla bilər? Onu edam etdiyimizi fərz etsək, onun qətli öldürdüyü minlərlə insandan birinə qarşıdır, bəs qalan günahsız qanlar necə olacaq? Şübhə yoxdur ki, əsas cəza o biri dünyada olmalıdır.

Əlbəttə ki, bu, dünyanı nizama salmaq üçün verilən bəzi müvəqqəti cəzalarla ziddiyyət təşkil etmir: “İnsanların öz əlləri ilə etdikləri (pis əməllər, günahlar) üzündən quruda və suda fəsad (pozuntu) əmələ gələr (bəzi yerlərdə quraqlıq, qıtlıq olar, bəzilərində zərərli yağışlar yağar, zəlzələ baş verər, dənizlərdə gəmilər batar) ki, Allah (bununla) onlara etdiklərinin bir qismini (etdikləri bəzi günahların cəzasını) daddırsın və bəlkə, onlar (tövbə edib pis yoldan) qayıtsınlar” (Rum, 41).

Həmçinin cinayətkarlar haqqında gələn çoxlu ayələrimiz var: “...Onları dünyada rüsvayçılıq, axirətdə isə böyük əzab gözləyir!” (Bəqərə, 114). Lakin bu əzab əslində onun üzləşməli olduğu əzabın bir hissəsidir.

Bu kontekstdə bəzi qısa ayələri təqdim edirik:

“Onlar dünyada əzaba düçar olacaqlar. Axirət əzabı isə daha məşəqqətlidir13. Onları Allahdan (Allahın əzabından) qurtaran olmaz” (Rəd, 34).

"Axirət əzabı isə, şübhəsiz ki, daha şiddətli, daha sürəklidir!" (Taha, 127).

“Biz ən böyük əzabdan (axirət əzabından) əvvəl onlara mütləq dünya əzabından daddıracağıq. Bəlkə, (tövbə edib düz yola) qayıdalar!” (Səcdə, 21).

Səbəbsiz və dəlil olmadan (yalnız həqiqətə qarşı təkəbbür üzündən) eşitdikləri hər şeyi inkar edən və çiyinlərini çəkənlər haqqında belə deyir: "Onu dünyada rüsvayçılıq gözləyir, qiyamət günü isə ona cəhənnəm odunun əzabını daddıracağıq!” (Həcc, 9).

“Biz onlara dünyada rüsvayçılıq əzabını daddırmaq üçün o uğursuz (nəhs) günlərdə üstlərinə vıyıltı ilə əsən (çox soyuq) bir külək (qasırğa) göndərdik. Axirət əzabı isə daha rüsvayedicidir. Onlara (qiyamət günü) kömək də olunmayacaqdır” (Füssilət, 16).

Dünyada mükafat

Həqiqi əzab Qiyamət günündə olduğu kimi, əsl və tam mükafat da Qiyamət günündə verilə bilər. Çünki dünya salehlərə mükafat vermək üçün çox kiçikdir, lakin savablarla ziddiyyət təşkil etmir.

Burada da onun bəzi nümunələrini qeyd edirik:

“Ali-İmran” surəsində peyğəmbərlərin himayədarı olan döyüşçülərin şücaət və mətanətini ifadə etdikdən sonra buyurur: “Nəhayət, Allah onlara həm dünya nemətlərini, həm də ən gözəl axirət nemətini (Cənnəti) verdi. Allah yaxşı iş görənləri sevər!” (Ali-İmran, 148).

* Möhtərəm peyğəmbərlər və onların ardıcılları haqqında oxuyuruq: “Şübhəsiz ki, Biz öz peyğəmbərlərimizə və iman gətirənlərə həm dünyada, həm də şahidlərin şəhadət verəcəyi gündə (qiyamət günündə) yardım edəcəyik!” (Mömin, 51).

Dediyimiz kimi, bu dünyada mükafat vermək imkanı yoxdur. Əgər bu dünyada mükafat və ya cəzadan söhbət gedirsə, bu, ancaq mükafat və cəzanın bir nümunəsidir. Lakin əsl cəza və mükafat qiyamət günündədir.

Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "İslamın əqidə prinsipləri (Məad)" kitabından götürülmüşdür.