"Cəvamiul-Cami", Şeyx Təbərsinin Qurana yazdığı üçüncü təfsiri

Mьəllif: Admin

Tarix: 14-02-2023, 20:10

"Cəvamiul-Cami", Şeyx Təbərsinin Qurana yazdığı üçüncü təfsiri

"İQNA"-nın verdiyi məlumata görə, "Cəvamiul-Cami" təfsiri böyük şiə təfsirçisi Fəzl ibn Həsən Təbərsinin yazdığı əsərdir. Təbərsi “Məccəmul-bəyan” və “Əl-Kafi əş-Şafii” adlı əvvəlki iki təfsirindən seçmə olan bu təfsiri oğlunun istəyi ilə tərtib etmişdir. Bu əsər bir il ərzində və iki təfsir “Məccəməul-Bəyan” və “Əl-Kafi Əş-Şafi” tamamlandıqdan sonra yazılmışdır.

Müəllif haqqında

Əminul-İslam ləqəbli Fəzl ibn Həsən ibn Fəzl Təbərsi məşhur şiə təfsirçilərindən biri və “Məcəm əl-Bəyan” təfsirinin müəllifidir. O, 6-cı qəməri əsrində yaşayıb. O, həm də mühəddis, fəqih və mütəkəllim olub. "Cəvamiul-Cami" və "Elamul-Vəra" kitabları da onun məşhur əsərlərindəndir.

Təbərsi bu təfsiri yazmaq səbəbini belə izah edir: “Hər cür Quran maarifi və elmlərini özündə cəmləşdirən “Məccəmül-bəyan” adlı böyük təfsir kitabını yazıb bitirdikdə, Zəməxşərinin "Kəşşaf" kitabı ilə rastlaşdım və qərara gəldim ki, onun misilsiz incəliklərindən istifadə edim. (Belə etdim və bundan bir kitab əldə olundu) onu "Əl-Kafi Əş-Şafi" adlandırdım.

Hər iki kitab Quransevərlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. Bu zaman sevimli oğlum Əbu Nəsr Həsən məndən onları xülasə şəklində tərtib etməyimi xahiş etdi ki, hər kəs üçün faydalı olsun və insanlar hər iki kitabın elmi fikirlərini və yeni ədəbi məqamlarını eyni anda əldə etsinlər.

Bu zaman mənim yaşım yetmişdən keçmişdi və belə bir işi görmək mənim üçün çətin idi. Amma oğlumun vasitəçi olduğu bəzi hörmətli dostların təkidi ilə onların xahişini qəbul etdim və Allahın izni ilə yolun hamar olmasına çalışdım. Allaha şükürlər olsun ki, buna nail oldum və adını "Cəvamiul-Cami" qoydum; Bu isə həqiqətə uyğun gələn addır.

Təfsir yazmaq üsuluna bir baxış

Bu təfsir Məcəmül-Bəyan üslubunda müntəzəm və nizamlı deyil, Daha doğrusu, "Kəşşaf" kimi başlıqsız məzmun şəklində bir-birinin ardınca gəlir. Bu çox qısa bir təfsirdir. Onun mühüm xüsusiyyəti Quran ayələrini çox qısa ifadələrlə izah edən və Quranın bütün ayələrini özündə cəmləşdirən ədəbi mahiyyətidir.

Bu təfsirin üsulu lüğət, qromatik, qiraət, nizam və ədəbi-bədii məqamlar və bəzən də kəlamla bağlı məsələləri ifadə etməkdir. Müəllif seçərək söyləmək qaydasına riayət edərək dəqiq və incə bir mətn təqdim etmişdir. Bu səbəbdən elmi hövzələrdə rəsmi dərslik kimi tədris olunur.

Materialın işlənməsi zamanı təfsir üsulu belədir: Surənin adı, Məkkə və Mədinədə nazil olmasının, surənin mənası, surənin ayələrinin sayı və fəzilətlərinin ifadəsi ilə başlayır. Sonra ayənin qiraəti, lüğət tərkibi, sadə sintaksisi və leksikologiyası ilə məşğul olur. Daha sonra ayənin mənasını açıqlayıb izah edir, Zəməxşəri kimi təfsir məqamlarını təqdim edir.

Bu dəyərli təfsirdə əvvəldə bir mövzu ilə bağlı bir neçə ayə qeyd edilir. Sonra o ayələrin hissələri tədricən gətirilir. Həmin hissənin təfsirində qiraət və ədəbi cəhətlər, bəzən də kəlam, fiqh, və üsul məsələləri ifadə edilir. Əlbəttə ki, o, “Əhkam” ayələrində tez-tez fiqhi məsələlərdən qısa şəkildə bəhs edir və təfərrüatları “Məcmaül-bəyan” kitabına müraciət verir.

« Dekabr 2024 »

Ça