İslam sözünün mənası Ali-İmran surəsinin 19-cu ayəsinə əsasən nədir?

Mьəllif: admin1

Tarix: 1-03-2021, 10:49

Allahın müqabilində təslim olmağın özünə aid mərtəbələri və dərəcələri vardır:

Bütün yaranmışların (həmçinin insan) Allah müqabilində ixtiyarsız təslim olması (təkvini):

Yəni yaradılış, yaranmışların növləri və cinsləri, onların yaşayışı, cürbə- cür hallara düşmələri və nəhayət ölümləri və sair... bunların heç birinin ixtiyarı öz əllərində deyil. İstəsəkdə- istəməsəkdə bunlar təbiət aləmində baş verəcəkdir.[1]

Çünki bunların ixtiyarı və malikiyyəti ulu Tanrının hökmüilədir. Bu səbəbdən bütün ilahi düşmənlər o cümlədən kafirlər və müşriklər və sair... istər- istəməz bu əmrə ixtiyarsız olaraq tabedirlər.[2]

İslam dinin nəzərinə əsasən əgər insan, səhf yollarla tərbiyələnməsə öz fitrəti sayəsində tövhidə yetişər və şirkdən uzaqlaşar. İbrahim peyğəmbər bunun bariz nümunəsidir.

O, öz fitrəti sayəsində təbiətə baxaraq ulu tanrıya yetişdi və ona belə münacat etdi: Yeri və göyü yaradan Allaha tərəf gedirəm və özümü onun müqabilində təslim edirəm".[3]

İslam, dinə təslim olmaq mənasındadır: Yəni bütün ilahi əmrləri səmimi qəlbdən və qeyd şərtsiz yerinə yetirmək və bu əmrin nəticəsində bir çox istədiyi şeylərin tərk olması və bütün ilahi maarifin, o cümlədən əxlaq təlim- tərbiyəsinin qəbul olunması deməkdir. Belə təslim olmaq əsil dindarlıq iddiasında olmaq deməkdir.

Yəni əgər şəxs özünü dindar sayırsa, gərək dinin bütün əmrlərinə özünü tamamilə tabe etsin və bu yolda əlindən gələni əsirgəməsin.

Əgər dinin əmrləri onun nəfsi istəklərinə uyğun olmazsa belə, gərək qəbul etsin.[4]

Bu səbəbdən də əgər hər bir şəxsin peyğəmbəri ona "bir müddətdən sonra öz dinini məndən sonra gələnin dini ilə əvəz et desə onun əsas vəzifəsidir ki, öz peyğəmbərindən sonra dediklərini kamil surətdə yerinə yetirsin.

Məsələn: Əgər yəhudi dinində olanlar həqiqətən Musanın (ə) ardıcılı idilərsə islam dinini qəbul etməli idilər. Həmçinin İsanın dinin də olanlar da Məhəmməd peyğəmbərin dinini qəbul etməlidirlər.

Bunun nəticəsində müsəlmanlıq və islam dini bütün dünyada hakim din olmalı idi. Amma təəssüf ki, belə deyil.

İslam dini sonuncu din olduğu üçün ən kamil din olaraq qalır.[5]

Bu səbəbdən də ondan öncə olan dinlər nəsx olmalıdır.

Allah- Taala islam dinini sonuncu din olaraq bəyan edir. Buna əsasən də islam dinindən başqa heç din Allahın hüzurunda qəbul deyil. Çünki islam dini bütün islami dinlər və peyğəmbərlərin Allah tərəfindən haqq olduğunu və həmçinin özünü dinlərin ən kamil dini olaraq gəlməsini bəyan edir.

Bundan əlavə xristian və yəhudi dini islam dininə əsasən naqis olduqları və bəşəriyyətin ehtiyaclarına cavab verə bilmədikləri üçün Allah dərgahında qəbul olunmur.[6]

Ayədə olan "əl- islam" sözündən yuxarıda qeyd etdiyimiz dörd hissəni asanlıqla görmək olar. Əsil həqiqət yolçusu olanlar və öz axır- aqibətinin xeyirli və səadətli olmalarını istəyənlər gərək öz fitrətlərinin tövhid nidasına cavab verərək islam dinini qəbul etməlidirlər.

Həmçinin islam dinini qəbul etməklə bütün ilahi peyğəmbərlər və dinlərin qəbul etmiş olur. hər kəs islam dinini qəbul etsə, əsil səadət və hidayət yoluna qədəm qoymuş olur.[7]

İslam dinini qəbul etməyin dərəcələri və mərhələləri vardır ki, aşağıda qeyd olunmuşdur:

1. Kəlmeyi şəhadəti dildə demək və islam dininin bəzi əməllərini yerinə yetirmək, islamı zahiri surətdə qəbul etməkdir. Hər çənd bunun əqidəyə və imana təsiri və faydası olmasa belə...

Amma bunun əsas faydası odur ki, o şəxs müsəlman sayılaraq islamın bütün qanunlarından istifadə etmək hüququna malik olur. Məsələn, nikah, bədənin paklığı və sair...[8]

2. İslam, Allaha qəlbən, yəqinliklə iman gətirmək bütün ilahi əmirləri səmimi qəlblə yerinə yetirmək deməkdir. Baxmayaraq ki, bəzən iman gətirən şəxs yolda büdrəyir və bir çox məkruhatlara yol verir.[9]

3. İslam, Allah və peyğəmbəri səmimi qəlbdən qəbul etmək və onların razılığını qazanmaq üçün əlindən gələni etmək, həmçinin onların müqabilində xuzu və xuşu (əyilmək) etməkdən yorulmamaq deməkdir.

Bundan əlavə zərrə qədər də olsun belə peyğəmbərə imama şəkk etməmək və onların dediklərini canla- başla yerinə yetirməkdir.[10]

Belə olan halda bəndə özünü Allaha təslim edərək, özünü Allahın "məmluku" və Allahı da özünün "maliki" bilərək, o şeyi yerinə yetirir ki, tək Allah ondan razı olsun. O şeyi sevir ki, Allah onu sevir."

4. Bəzən də "İslami; Allaha təslim olmaq belədir ki, bəndə özündə heç bir azadlıq hiss etmir və heç nəyə Allahın razılığı olmadan iradə etmir.

Nəyisə iradə etsədə o işdə Allahın eşqi və razılığı o dərəcədə olur ki, bəndə o işi yerinə yetirməkdə özünü fəda edir və cismini unudaraq gecə-gündüz övliya Allah "məqamına yetişməyə və Allahın sadiq bəndəsi olmağa can atır.

Bu məqama çatdıqda isə səbirsizliklə liqaullahı", əcəli gözləməyə başlayırlar. Onlar o kəslərdirlər ki, nə keçmişlərinə baxıb təəssüflənərlər, nə də gələcək onlar üçün qəm- qüssəlidir və əllərindən gedən dünya malı üçündə kədərlənməzlər.[11]

Onlar hər an Allahın razılığı üçün "ləbbeyk" deyən kəslərdir. Onlar üçün baş verəcəklərdə heç bir qorxu hissi yoxdur.[12] Bunun bariz nümunəsi Kərbəla vaqiyəsidir.[13]

Xülasə budur ki, islam dinini qəbul etmək Allahın bütün əmrlərini sırfən yerinə yetirmək və Allahın müqabilində tam şəkildə itaətkar olmaq deməkdir.[14]

Digər tərəfdən isə islam dini vilayət, (həzrət Əlinin Qədir- xumda imam seçilməsi). Mövzusu ilə tamamlandığı[15] və "kamil din" adlandığı üçün, imaməti qəbul etməmək, Allah müqabilində "sırf təslim" sayılmaz. Allah müqabilində o şəxsin imanı kamildir ki, imaməti, islamın vacibatından saysın və Əli (ə)ı peyğəmbərdən sonra haqq canişin olaraq tanısın.

Əgər kimsə bunu qəbul etməsə nə imanı, nə də dini kamil deyildir. Allah taala Qurani kərimdə buyurur: Ey o kəslər ki, iman gətirmisiniz! Allaha və peyğəmbərinə itaət edin.

Nə onun sözünü eşitdiyiniz zaman ondan üz çevirməyin! O kəslərdən olmayın ki, deyirdilər: "Eşitdik" amma həqiqətdə eşitmirdilər. Allah yanında yer üzündə bəzən məxluqatın ən pisi dərk etməyən korlar və lallardır.

Ey iman gətirənlər! Allaha və peyğəmbərinə xəyanət etməyin və öz əməllərinizdə də xəyanəti rəva görməyin"[16] və de ki, "Haqq din Allahdandır. Kim istəyir inansın və kimdə istəyir inanmasın və kafir olsun. Biz zalımlar üçün belə bir atəş hazırlamışıq ki, onun pərdələri onu bürüyəcəkdir."[17]

"Səqəleyn "hədisi" həm sünni və şiə rəvayətləri arasında fərqlidir. Allah taala bu hədisdə bizi Qurandan və əhli- beytdən ayrılmamağımızı sifariş etmişdir.

Yəni hər kəs bunun ikisindən birini seçsə yalnız zahirdə islamda iman gətiribdir və onun əmələri qəbul həddə deyildir. Çünki Allah Taala peyğəmbərin vasitəsi ilə bizi qiyamətə kimi, bu iki əmanətdən ayrılmamağı və onlara xəyanət etməməyi əmr etmişdir.

Deməli islam dini vilayət dinidir. Yəni islam dini vilayətsiz sırfən təsdiq olunmur.

Mənbələr:

Şirazi, Mirzə Əbu Talib, əsvarul əqaid, məktəbul islam, çap 1, 1377, Qum, kulu məktəb və sair təfasir zil ayat məzkure dər pavərəqha.

Təbatəbai, Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizan, in ticarət islami, Qum, cild 1, səh 300- 308, cild 7, səh 342- 347, cild 3, səh 120- 123 və 331- 339

Qummi Məşhədi, Məhəmməd ibn Məhəmməd Rza, kənzul- dəqaiq, müəssiseyi təbə və nəşr vezarət ərşad, çap 1, 1411 q. Tehran, cild 4, səh 123 və 442, cild 3, səh 56- 58

[1] - Ali İmran surəsi, ayə 83, Rəad surəsi, ayə 15, Fussilət surəsi, ayə 15
[2] - Göstərici: İxtiyar və məşiyyət ilahi sual 153, Ənkəbut surəsi, ayə 98
[3] - Ənam surəsi, ayə 79
[4] - Əhzab 36, Ənam surəsi, ayə 122- 127, Nisa surəsi, ayə 60- 70
[5] - Əhzab surəsi, ayə 40, R. K. Mütəhhəri, Mürtəza, Xatəmiyyət
[6] - Ali İmran surəsi, ayə 79- 95
[7] - Ənam surəsi, ayə 153, Maidə surəsi, ayə 15- 19
[8] - Hucurat surəsi, ayə 144
[9] - Zuxruf surəsi, ayə 69, Bəqərə surəsi, ayə 208, Hucurat surəsi, ayə 15
[10] - Nisa surəsi, ayə 65, Möminun surəsi, ayə 1- 3
[11] - Yunus surəsi, ayə 62
[12] - Hədid surəsi, ayə 23, Ali- İmran surəsi, ayə 153
[13] - Fəcr surəsi, ayə 27- 30
[14] - R. k. Əl- mizan cild 1, səh 300- 303
[15] - R. K. Həmaye: Təhrif və məzahib qeyri şie, səh 260, Maidə surəsi, ayə 3- 6 və s.
[16] - Ənfal surəsi, ayə 20- 27
[17] - Kəgf surəsi, ayə 29

islamquest.net