MƏLƏK KİMDİR? MƏLƏKLƏR HAQQINDA BİLMƏDİKLƏRİNİZ (ARAŞDIRMA)
Lüğətdə elçi, xəbərçi, qüvvət mənasındadır.Mələk sözü Quranda 68 dəfə işlədilib.

Müqəddəs Qurani-Kərimin bir çox ayələrinə əsasən, Allah-taala insanı torpaqdan yaradib. ("Səcdə", ayə 7, "Qiyamət" , ayə 37, "İnfitar" ayə 6 və s....) Şeytanı isə, tüstüsü olmayan oddan yaradib. ("Hicr", ayə 27) Misal üçün: lampa. Oddur, amma tüstüsü yoxdur. "Ərrahmən" surəsinin 15-ci ayəsində, Allah cini də tüstüsüz oddan yaratdığını bizə bildirir. Şeytan cinin nəslindən olduğu üçün ("Kəhf", ayə 15), ayələrdə həm cinin, həm də İblisin eyni kökdən yaranmasını görürük. Bəs mələk nədən yaranıb?

Mələk, nurdan yaranıb. İncə və lətif bir məxluqdur ki, bir simadan başqa bir simaya (it və donuz simasından başqa) yəni cildə düşə bilər. Amma cin hər formaya düşə bilər. Cəbrail (ə) 12000 dəfə İslam Peyğəmbərinə nazil olmuşdur. Cəmi iki dəfə isə öz mələk simasında nazil olub. Birinci dəfə miladi tarixilə 610-cu ildə Cəbəlun-Nur deyilən dağın Həra mağarasına Həzrəti Muhəmmədə (s) Peyğəmbərlik missiyasını Allahdan gətirərkən, ikinci dəfə isə, Əbtəh adlı çöldə nazil olaraq, Allah əmri ilə 40 gün evə getməməsini bildirir. Başqa vaxtlarda isə, Mədinə şəhərində yaşayan və simaca yaraşıqlı olan Dəhyə ibn Kəlbin simasında gələrmiş. Peyğəmbərdən başqa heç kim onun Cəbrail olmasını bilməzmiş. Mələklər eləcə də İbrahim peyğəmbərə başqa bir simada, hətta peyğəmbərin tanımadığı bir simada nazil olub. Ona salam verib, Allahın ona övlad verəcəyini müjdələdilər.("Zariyat" surəsinin 25, 26 və 28-ci ayələri)

Həmçinin Cəbrail (ə) Həzrəti Məryəmə xoş qamətli bir bəşər kimi göründü. ("Məryəm", ayə 7)

Allah, insanların ibadət etmələri üçün Kəbə evini qərar verib. Kəbə, insanların ibadət mərkəzi sayılır. Kəbə, əmin-amanlıq yeri olduğu üçün, həmçinin beytul-abad yəni abad ev də adlanır. Onun abadlığı, həmdə orada büt olmadığı cəhətinə görədir. Dünyada abad olmayan məscid, Qiyamətdə şikayət edər. Nə qədər məsciddə ibadət olunsa, ora abadlaşar. "Tur" (Dağ) surəsinin 4-cü ayəsində Allahın Beytul-Məmura and icdiyini görürük. Bir mənası, göyün 7-ci qatında olan bir məsciddir. Allahın yer üzərində xəlifə yaratmasına etirazlarını bildirdiklərinə görə, ("Bəqərə", ayə 30) onları bağışlanmadan 7000 il məhrum etdi. Onlar Allahdan bağışlanmalarını istədiyi vaxtda, Allah onlar üçün 7-ci göydə bir məscid icad edərək, əmr etdi ki, 7000 il bu məscidin ətrafında təvaf edib, istiğfar etsinlər. Əgər Beytul-Məmurdan bir daş atsan, düz Kəbə evinin üstünə düşər. Yəni bir ox üzərində yerləşirlər. Əgər insan Kəbəni yeddi dəfə təvaf etsə, onun savabı mələklərin 7000 il etdiyi təvafın savabına bərabərdir. Allah hər gün 70000 mələk yaradır. Bu da Beytul-Məmurun əzəmətinə dəlalət edir. Çünki həmin mələklər Beytul-Məmura daxil olur, zikrlə məşğul olurlar. Onlar oradan çıxandan sonra, ikinci dəfə daxil ola bilmirlər. Çünki qiyamət gününə qədər onlara növbə çatmır. Beytul-Məmur, mələklərin ibadət yeridir. Seyyid ibn Tavus qeyd edir ki, orada coxlu mələk var. Onların bir dəstəsi sağ, bir dəstəsi isə sol tərəfdə olurlar. Axşam olan kimi sağ və sol ciyinimizdə olan iki mələk həmin günün əməl vərəqəsini asimanda olan bu məscidə aparırlar. Bu əməllərin nüsxəsi Beytul-Məmurdadır.



MƏLƏKLƏR QURANDA

1) Allah onlara and içir

Kafirlərin canını çətin alan mələklərə, möminlərin canını asan alan mələklərə, Allah əmrini sürətlə icra edən mələklərə, bir-birindən önə keçən mələklərə, kainatın işini tədbir edən mələklərə. ("Naziat" surəsinin ilk 5 ayəsi)

Külək sürəti ilə Allahın əmrini yerinə yetirən mələklərə, vəhyi peyğəmbərlərə, çatdıran mələklərə. ("Mursəlat" surəsi, ayə-1 və 5)

İnsanın işlərini bölən mələklərə ("Zariyat", ayə 4)

2) Mələklərin missiyası

Can alırlar, Allah əmrini yerinə yetirirlər, kainatın işini tədbir edirlər, ("Əraf", ayə 37 və "Naziat", ayə 1-5)

Peyğəmbərlərə vəhy çatdııb. ("Mursəlat", ayə 5)

Əhya gecələrində Cəbrail və mələklər yer aləminə enərək, insanların salamatlığı və əminliyi üçün, dua edərlər. ("Qədr", ayə 4-5)

Bədr müharibəsində 3000 mələk müsəlmanlara kömək edib. ("Al-İmran", ayə 123-124)

Xəndək müharibəsində də mələklər müsəlmanlara kömək edib. ("Əhzab", ayə 9)

İnsanın sağ və sol ciyinilərində olan, yaxşı və pis əməllərini yazan iki mələk. ("Qaf", ayə 17-18 və "İnfitar", ayə 10-11-12)

Mələklər, ölüm ayağında olan möminlərə qorxmamaları üçün kömək edərlər. ("Fussilət", ayə 30)

Meracda peyğəmbər bir mələk görür. Həmin mələk dünyanın yaradılışından indiyə kimi quruya və dənizə yağan yağışın dənələrinin sayını saydığını bildirir.

Qiyamətdə, insanların əməllərinə şahidlik edərlər.

3) Quruluşları

Mələk nurdan yarandığı üçün, onun müəyyən forması yoxdur. Hətta cinsiyyətidə olmaz. İnsan kimi üzvlərdən təşkil tapmayıb. Nurun müəyyən forması olmadığı üçün, təsəvvür etməkdə mümkün deyil. Nurdan yarandığları üçün, görmək də mümkün deyil. İslam peyğəmbəri ilk dəfə Cəbraili görəndə, özündən getmişdi. Biz onları görmədiyimiz üçün və o barədə elmi dairəmiz məhdud olduğu üçün, onları insan kimi təsəvvür edirik. "Fatir" surəsinin 1-ci ayəsində Allah buyurur. Allah iki-üç və dörd qanadlı mələkləri öz elçiləri qərar vermişdir. Ayəyə əsasən, onların qanadlara malik olmasını görürük. Deməli mələyin qanadı var. Hansı mələyin yüksək pilləyə malik olması, qanadlarının çoxluquna görə ölçülür. Mərhum Əllamə Təbətəbai qanaddan məqsəd, onlardakı güclərə işarə olmasına ehtimal edib.

4) Mələklərin zəruriliyi

İmanın şərtlərindən biri də, mələyi qəbul etməkdir. Onu inkar etmək, küfrə səbəb olur. ("Bəqərə", ayə 285)

Cəbraillə, Mikaillə və mələklərlə düşmənçilik, Allahla düşmənçilik etmək deməkdir. ("Bəqərə", ayə 97-98)

İmam Kazimdən (ə) soruşurlar: Allah əməllərimizə şahid olduğu halda, əməllərimizi yazmaq üçün, sağ və sol mələklərə nə ehtiyac var? İmam buyurur: Hər bir yaranmış öz əməli ilə, Allaha ibadət edir. O mələklərin də ibadəti, insanların əməllərini yazmaqdır.

5) Mələk barəsində səhv düşüncələr

Əksər kitablarda belə bir tarix qeyd olunub. Tutrus adlı bir mələk günah işlədir. Allah onun qanadını sındırıb, uzaq bir adaya atır. İmam Hüseyn (ə) dünyaya gələndə, öz qanadını İmamın beşiyinə sürtüb, şəfa tapır. (Əllamə Təbətəbaidə bunu qəbul etmir)

Onların yatması, yemək yeməsi, yorulması və mələklər Allahın qızıdır və s… kimi düşüncələr, ayələrlə düz gəlmir.

"Təhrim" surəsinin 6-cı ayəsində, Allah buyurur: Mələklər, Allah əmrindən boyun qaçırmırlar və onlara nə fərman verilirsə, əməl edirlər.

"Ənbiya" surəsinin 26 və 27-ci ayələrində, Allah belə buyurur: Mələklər, Allahın əziz yaratdıqlarıdır, sözdə ondan önə keçməzlər, onun əmri ilə əməl edərlər.

"Ənbiya" surəsinin 19 və 20-ci ayələrində, Allah buyurur: Mələklər, ibadət etməyə təkəbbür göstərməz, yorulmaq bilməzlər, ilahi əmri yüngül saymazlar, Allaha tərif deyərlər.

"Nəhl" surəsinin 27-ci ayəsində, Allah belə buyurur: Mələkləri Allahın qızı hesab etdilər. Amma Allah bu böhtandan pakdır.

"Zariyat" surəsinin 27-ci ayəsində, onların yemək yemədiklərini Allah bizə çatdırır.

6) Məşhur mələklər

Cəbrail Qiyamətdə hesabları verən, vəhyə aid olan işlərə baxar.

Mikail ruzi, ucuzluq, bahalıq, iqtsadi nizama ağalıq, hər bir maddəni hərəkətə gətirən mələkdir.

İsrafil dirildən, 3 dəfə sur ifa edər (yəni xüsusi səs çıxarar).Birinci surda hamı ölər, ikinci surda hamı qəbirdən qalxar, 3-cü surda isə hamı dirilib Allah qarşısında hesabat verər. Gündüz üç dəfə və gecə üç dəfə Cəhənnəmə baxıb, ağlayar.

Əzrail, can alan mələkdir. Hər gün hər bir ailəyə beş dəfə daxil olub, çıxar.

7) Cəbrail mələyin arzusu

Ən böyük mələk olan Cəbrail, yeddi cəhətə görə insan olmaq istəyib. Camaat namazına görə, alimlərin məclisində iştirak etmək üçün, iki küsülünü barışdırmaq üçün, yetimə nəvaziş etmək üçün, xəstənin görüşünə getmək üçün, cənazədə iştirak etmək üçün, həccdə hacılara su paylamaq üçün.

Bu yeddi əməlin savabı o qədər çoxdur ki, Cəbrail kimi mələk o əməllərdəki savabı qazanmaq üçün , insan olmağı arzu edib.

Allah bizi bu savablardan məhrum etməsin…AMİN…





Muhəmməd Nicat
İstifadə olunmuş mənbələr.
Ayətullah Hüseyn Hüseyni Tehraninin "Məad şenasi" kitabı.

Ayətullah Şəhid Dəstiğeybin "Tur" surəsinin təfsiri kitabı.

Əllamə Təbətəbainin "727 suala cavab" kitabı.

Əli Xəmseyi Qəzvininin "Salavat" kitabı.

"Asar və bərəkate sələvat" kitabı səh- 30